Ngày càng có nhiều chị em bị mãn kinh sớm. Tình trạng này không chỉ khiến người phụ nữ phải đối mặt với nhiều nguy cơ sức khỏe xuống dốc, nhan sắc phai tàn mà còn gây ra nhiều khó khăn trong cuộc sống vợ chồng. Vậy nguyên nhân và cách trị mãn kinh sớm là gì? Làm thế nào để ngăn ngừa mãn kinh đến sớm?
Nội dung
1. Mãn kinh sớm là gì?
Mãn kinh là tình trạng buồng trứng không còn hoạt động, người phụ nữ không hành kinh trong 12 tháng liên tiếp và không còn khả năng sinh sản tự nhiên.
Mãn kinh là một hiện tượng sinh lý bình thường mà mọi người phụ nữ đều phải trải qua. Độ tuổi mãn kinh tự nhiên diễn ra từ 44 đến 53 tuổi, phổ biến là 52 tuổi. Tuy nhiên, cũng có rất nhiều trường hợp chị em mãn kinh trước 40 tuổi. Đây được xem là tình trạng mãn kinh sớm.
2. Nhận biết dấu hiệu mãn kinh sớm
Các triệu chứng mãn kinh sớm cũng giống như các triệu chứng của phụ nữ mãn kinh tự nhiên nhưng nặng nề và khó chịu hơn, bao gồm:
- Mất kinh nguyệt trong 12 tháng liên tiếp. Trước đó, người phụ nữ có thể bị rối loạn kinh nguyệt như kinh nguyệt không đều, kinh thưa, cường kinh, thiểu kinh, vô kinh.
- Giảm ham muốn, khô âm đạo dẫn đến đau rát khi quan hệ tình dục.
- Bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm.
- Khó ngủ, mất ngủ, ngủ không sâu giấc.
- Tiểu không tự chủ do bàng quang hay bị kích thích, kiểm soát bàng quang kém.
- Cảm xúc thất thường, dễ thay đổi tâm trạng, khó chịu, trầm cảm.
- Da khô, da lão hóa, nhăn nheo, kém sức sống.
- Tóc bạc sớm.
- Đau mỏi xương khớp.
3. Vì sao phụ nữ bị mãn kinh sớm?
Nghiên cứu cho thấy tình trạng mãn kinh đến sớm đang ngày càng gia tăng, nguyên nhân là do:
3.1 Tiền sử gia đình
Phụ nữ có người thân (mẹ, chị gái, bà) bị mãn kinh sớm thì có nguy cơ mãn kinh đến sớm cao hơn so với những phụ nữ bình thường. Tuổi mãn kinh của bà, mẹ, chị gái… cũng là một “manh mối” để bạn có thể dự đoán được tuổi mãn kinh của mình.
3.2 Mắc các bệnh liên quan đến buồng trứng
Không chỉ tăng nguy cơ vô sinh, các bệnh lý liên quan đến buồng trứng như hội chứng buồng trứng đa nang, suy buồng trứng sớm còn gây mất cân bằng nội tiết tố và khiến phụ nữ mãn kinh sớm.
3.3 Nhiễm sắc thể bất thường
Nhiễm sắc thể bất thường có thể dẫn đến mãn kinh sớm. Ví dụ như phụ nữ mắc hội chứng Turner bị thiếu nhiễm sắc thể X thường có buồng trứng phát triển không bình thường. Từ đó, gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt và có thể dẫn đến mãn kinh sớm ở phụ nữ.
3.4 Căng thẳng – stress
Căng thẳng kéo dài do áp lực công việc và cuộc sống; đi kèm với đó là các thói quen có hại như làm việc quá sức, thường xuyên thức khuya, ăn uống kiêng khem không tập thể dục thể thao, sử dụng nhiều bia rượu và thuốc lá… cũng là những tác nhân gây mãn kinh sớm và ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân và cả sức khỏe sinh lý.
3.5 Mắc các bệnh tự miễn
Khi mắc bệnh tự miễn (bệnh tuyến giáp, viêm khớp dạng thấp… ), hệ thống miễn dịch có thể tấn công nhầm vào buồng trứng, khiến cơ quan này không tạo ra hormone Estrogen.
Ngoài ra, hóa trị hoặc xạ trị trong điều trị ung thư, phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng hoặc cắt bỏ tử cung, mắc hội chứng mệt mỏi kinh niên, phụ nữ nhiễm HIV nhưng không được kiểm soát tốt bằng thuốc, làm việc trong môi trường độc hại và nhiều tia phóng xạ… cũng là những nguyên nhân khiến mãn kinh đến sớm.
4. Những hệ quả gây ra bởi mãn kinh sớm
Tuổi mãn kinh đến quá sớm ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, làn da và tâm sinh lý của người phụ nữ.
4.1 Làn da kém sắc
Sự xáo trộn nội tiết tố do mãn kinh đến sớm khiến làn da xuống cấp trầm trọng. Theo đó, làn da dễ bị khô ráp, sạm nám, lão hóa nhanh. Ngoài ra, phụ nữ còn có thể gặp một số vấn đề khác như tóc rụng nhiều, móng tay giòn và dễ gãy…
4.2 Thay đổi tính tình
Phụ nữ dễ cáu gắt, cảm thấy khó chịu, lo lắng, buồn, chán nản, trầm cảm… Bên cạnh đó, ở giai đoạn này, cuộc sống “chăn gối” vợ chồng cũng gặp nhiều trục trặc, không còn mặn nồng và có thể ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình nên ít nhiều cũng khiến tâm lý người phụ nữ thay đổi thất thường.
4.3 Xuất hiện các vấn đề về sức khỏe
Sức khỏe giảm sút là hệ quả nghiêm trọng do mãn kinh đến sớm gây ra. Theo đó, phụ nữ tuổi mãn kinh sẽ phải đối mặt với các vấn đề về sức khỏe như xuất hiện các triệu chứng rối loạn vận mạch (bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm), rối loạn giấc ngủ (khó ngủ, mất ngủ).
Ngoài ra, do mật độ xương giảm, cơ thể kém hấp thu canxi nên phụ nữ dễ bị loãng xương, viêm khớp, đau nhức xương khớp và nguy cơ cao mắc các bệnh tim mạch hoặc ung thư.
4.4 Đời sống sinh lý gặp nhiều trục trặc
Hậu quả tiếp theo của tình trạng mãn kinh sớm là làm nhu cầu sinh lý giảm mạnh cùng các vấn đề trục trặc khác như khô âm đạo, đau rát khi quan hệ khiến chị em có tâm lý lo sợ hoặc không muốn gần gũi chồng.
Đặc biệt, nếu phụ nữ bị mãn kinh trong độ tuổi sinh đẻ, đồng nghĩa phụ nữ sẽ bị vô sinh, không còn khả năng mang thai và làm mẹ.
5. Có cách trị mãn kinh sớm không?
Tình trạng mãn kinh sớm không có phương pháp điều trị dứt điểm mà chủ yếu là giảm bớt các triệu chứng khó chịu. Đồng thời, hạn chế sự tăng nặng các vấn đề sức khỏe để cải thiện chất lượng cuộc sống cho chị em.
Một số phương pháp giúp cải thiện các triệu chứng và nguy cơ sức khỏe do mãn kinh đến sớm như:
5.1 Liệu pháp hormone thay thế
Là phương pháp bổ sung Estrogen hóa tổng hợp để thay thế cho lượng nội tiết tố bị suy giảm. Liệu pháp hormone thay thế giúp cải thiện hiệu quả các triệu chứng khó chịu tiền mãn kinh – mãn kinh cũng như giảm các nguy cơ về sức khỏe.
Tuy nhiên, phương pháp này cũng gây ra nhiều tác dụng phụ nguy hiểm như tăng nguy cơ ung thư vú, ung thư nội mạc tử cung, xơ vữa động mạch, suy giảm trí nhớ, huyết khối tĩnh mạch… nếu sử dụng không đúng chỉ định. Ngoài ra, khi điều trị hormone, cần thăm khám định kỳ và theo dõi sát sao bởi bác sĩ chuyên khoa.
5.2 Estrogen âm đạo
Sử dụng Estrogen âm đạo cũng là một trong những cách trị mãn kinh sớm phổ biến. Estrogen âm đạo sẽ giúp làm giảm tình trạng khô âm đạo, khó chịu khi quan hệ và cải thiện một số triệu chứng tiết niệu. Estrogen âm đạo có thể là viên nén âm đạo (Vagifem), kem (Estrace hoặc Premarin) hoặc vòng âm đạo (Eopes hoặc Femring).
Lưu ý, cũng như các loại thuốc hormone khác, khi dùng Estrogen âm đạo cần tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ.
5.3 Sử dụng một số loại thuốc đặc trị
Bác sĩ có thể kê đơn một số loại thuốc đặc trị giúp chị em cảm thấy thoải mái hơn khi tuổi mãn kinh đến sớm như:
- Thuốc chống trầm cảm liều thấp, thuốc chống động kinh Gabapentin (Neurontin, Gralise,..) và thuốc điều trị huyết áp cao Clonidine (Catapres, Kapvay,…) giúp làm giảm các cơn bốc hỏa mãn kinh.
- Thuốc để ngăn ngừa hoặc điều trị loãng xương.
- Thuốc cải thiện mọc tóc.
- Thuốc bổ sung vitamin D để giúp xương chắc khỏe.
5.4 Điều trị mãn kinh bằng Đông y
Một số bài thuốc Đông y như Lục vị gia giảm, Thiên vương bổ tâm đơn, Ích kinh thang gia giảm… có thể hỗ trợ cải thiện một số vấn đề do mãn kinh sớm gây ra như nóng trong, suy nhược cơ thể, thần sắc kém…
Nhưng để dùng thuốc Đông y an toàn, tránh tác dụng phụ, chị em nên đến các bệnh viện, chuyên khoa y học cổ truyền để khám, chẩn đoán chính xác tình trạng và kê đơn thuốc phù hợp. Tuyệt đối không tự ý mua uống hoặc dùng thuốc được bày bán trôi nổi trên thị trường.
